Begrotingsperikelen: zwaar weer op komst

Eén ding is zeker: vanaf 2026 komt er een enorme bezuiniging op de gemeente af. Dat is overigens voor alle andere gemeenten eveneens het geval. De oorzaak ligt bij de Rijksbegroting. Het Rijk wil in dat jaar gigantisch gaan bezuinigen en dat heeft gevolgen voor alle gemeenten.

Het wordt in bestuurlijk Nederland inmiddels het “ravijnjaar” genoemd. Om dat op te vangen bereidt het college een bezuiniging van vierentwintig miljoen euro voor. In principe moet op ieder onderdeel vier procent worden bezuinigd. Een andere optie is verhogen van de belastingen, altijd een gevoelig punt.

Er is nog geen duidelijkheid waarop er wordt bezuinigd. Het college stelt voor om op elk programma minder te gaan uitgeven. In de begroting is wel een voorzichtig overzicht op hoofdlijnen opgenomen.

Er zijn vijf onderdelen van de begroting, die aansluiten op de commissies van de gemeenteraad. In een raadscommissie zit een raadslid van elke fractie bij behandeling van specifieke onderwerpen, zoals wonen, sociaal, sport of omgeving. In die commissies is inzichtelijk gemaakt wat de inkomsten en uitgaven zijn voor die specifieke commissie.

Per programma kun je zien wat de gemeente wil bereiken, welke inkomsten er zijn en wat het kost. Ook staan de risico’s er in beschreven. Dit is inzichtelijker dan de voorgaande jaren.

Het college stelt de begroting op als voorstel aan de raad. De gemeenteraad kan daar nog onderdelen aan veranderen, via moties en amendementen. Zij stellen de uiteindelijke begroting vast.

Dit doen ze tijdens de begrotingsvergadering, maar daarvoor is er al ruimte om schriftelijke vragen te stellen. Die kunnen meer duidelijkheid geven over de onderdelen van de begroting. Deze vragen geven ook al een inkijkje in de richting waarop de verschillende partijen de begroting willen aanpassen. Er zijn dit jaar meer dan honderd van dat soort vragen gesteld.

Oppositiepartij VVD stelt maar liefst ruim dertig vragen. Veel daarvan hebben een financiële ondertoon. Het ligt daarom in de lijn der verwachtingen dat deze partij tijdens de onderhandelingen daar een punt van zal maken. De partij kwam bij vorige gelegenheden met een eigen ‘tegenbegroting’. Een opmerkelijke vraag is die over de restauratie van de Onze Lieve Vrouwetoren. Zij vragen zich af of het niet nuttig is om nu al geld te gaan reserveren voor de restauratie, ondanks dat pas in 2027 een inspectie van de toren plaats vindt.

Amersfoort2014 is met ongeveer twintig vragen eveneens ruim vertegenwoordigd bij het vragenlijstje. Zij stellen vragen over verduurzamen en het halen van woningbouwcijfers. Ook stellen ze veel vragen over het sociaal beleid. Voor dat programma worden geen investeringen gedaan de komende jaren en Amersfoort2014 wil weten waarom dat niet gebeurd.

Opvallend is hun vraag over het cultureel beleid en dan met name over podiumkunsten zoals toneel, ballet, klassieke - en popmuziek. Er wordt gevraagd hoe het college dat wil gaan verzorgen de komende jaren. Het is onderwerp waar meestal weinig politieke aandacht voor is.

Beter Amersfoort, ook een oppositiepartij, maakt zich zorgen over de risico’s in de begroting en de invloed van de raad op het beleid.

Het CDA, collegepartij, maakt zich vooral zorgen over de hoge belastingdruk voor de inwoners, het “ravijnjaar” en de kosten voor energietransitie. Voor deze partij is daarnaast het afvalbeleid reden om vragen te stellen. Een ander punt is de zorg over het armoedebeleid. Een onderwerp waar ook de ChristenUnie, SP en GroenLinks de nodige vragen over stellen.

Een onderwerp waarover geen vragen zijn gesteld is het voorgestelde nieuwe parkeerbeleid. Over dit onderwerp wordt op 22 november een referendum gehouden. De begroting wordt daarvoor vastgesteld. Dat betekent dat nog niet duidelijk is welk effect de uitslag van het referendum heeft op de begroting.

Het lijkt erop, dat in de begroting wel de inkomsten en lasten voor het nieuwe parkeerbeleid zijn opgenomen. Geen enkele partij heeft daarover vragen gesteld. Het is aannemelijk dat het parkeerbeleid een onderdeel van de discussie wordt bij de begrotingsbehandeling.

In de begroting zijn een aantal risico’s benoemd. Veel van die risico’s zitten in de grote woningbouwprojecten. Het gaat dan vooral over de gestegen kosten en de aanbestedingsrisico’s. De afwikkeling van het oude plan Westelijke Ontsluiting heeft nog risico’s, daarvoor wordt een bedrag van zeven miljoen ingeschat. En over de nieuwbouw van het gemeentehuis wordt de gemeenteraad binnenkort weer vertrouwelijk geïnformeerd. Dat de kosten hiervoor ook stijgen, lijkt zeer aannemelijk.

Kortom, het kunnen zeker spannende begrotingsbesprekingen worden in de gemeenteraad. Maar of de tribunes vol zullen zitten, is de vraag. En dat is jammer, het gaat wel om wat de burgers van de stad de komende jaren van de gemeente mogen verwachten.