Hulpverleners over ongekende toename dak- en thuislozen Amersfoort: 'Gevolgen zijn gigantisch'

Team BAS is vooral op straat te vinden. Zij leggen vaak een eerste contact met dak- en thuislozen. “We proberen te achterhalen waardoor ze op straat belanden”, legt Spangenberg uit. Daarna proberen ze mensen bij de juiste opvang te krijgen, afhankelijk van de problemen. “Wij zitten echt op de eerste trede van de hulpverlening.” Door het contact met de daklozen kunnen ze goed de aantallen in kaart brengen. “We zien sinds eind augustus echt een toename.”  

Volgens de veldwerker zijn er in de zomer veel mensen die rondtrekken. Als het weer wat slechter wordt en de herfst begint, blijven ze op één plek, in de hoop daar een plek in de opvang te krijgen. Dat zie je nu in veel Nederlandse steden gebeuren. “We zijn daar als stad niet uniek in, maar dat maakt het niet minder schrijnend.” 

Sinds een paar weken zien Spangenberg en zijn collega’s weer meer mensen op straat. “Ze slapen in parken of op pleinen, omdat ze nergens naar binnen kunnen.” Sommigen van hen hebben al dagen niet gedoucht. “Onze prioriteit is om ervoor te zorgen dat mensen eten krijgen, slaapspullen hebben en in ieder geval een keer per week kunnen douchen.” 

Veel ‘nieuwe’ daklozen zijn seizoensarbeiders.. “Hun seizoenswerk zit erop en ze kunnen of willen niet terug naar hun thuisland.” Ze belanden veelal op straat. “Dan zie je helaas vaak dat drankgebruik toe gaat nemen.” Ook de overlast op straat neemt daardoor toe. “Ze zitten eigenlijk te wachten op nieuw werk, maar dat is er niet altijd."

Maar ook maatregelen in Utrecht hebben effect op de toename van dak- en thuislozen in Amersfoort. Een klein groepje daklozen pendelt heen en weer tussen de twee steden. “Zij zoeken een andere plek, nu Utrecht een harddrugsverbod heeft ingesteld”, legt Spangenberg uit.

Niet alleen Team BAS trok aan de bel bij de gemeente. Ook straatadvocaat René Slotboom ziet steeds meer mensen buiten slapen. “Het probleem is helaas van alle tijden, maar de aantallen zijn wel nieuw”, zegt de straatadvocaat. 

Hoewel hulpverleners zien dat meer mensen buiten slapen, is een deel van het probleem nog steeds onzichtbaar. “Ze zoeken hun toevlucht in een tent of een auto.” De straatadvocaat kan deze mensen helpen met bijvoorbeeld het aanvragen van uitkeringen of het invullen van schuldpapieren. “Ook help ik bij gesprekken met de gemeente of de opvang.” Door zijn werk heeft hij een goed beeld van de omvang van de groep daklozen en hun problemen. “Het is op het moment heel nijpend”, zucht hij.

De gemeente stelde eerder deze week dat het aantal opvangplekken in de stad moet worden uitgebreid. De locaties van de maatschappelijke opvang, maar ook van doorstroom locaties zitten vol. “Dat is een situatie die je absoluut niet moet willen”, zegt straatadvocaat Slotboom. “De gevolgen zijn gigantisch.”

Volgens hem zijn de extra opvangplekken waar de gemeente nu naar op zoek is hard nodig. “Dat mensen op straat komen is niet vreemd. Maar ze moeten er wel zo snel mogelijk weer vanaf.” Hoe langer je op straat slaapt, hoe lastiger je er weg gaat, ziet ook Spangenberg. “Op een gegeven moment ontstaan er problemen, die het moeilijker maken om in de opvang of een woning terecht te komen.” 

Op dit moment slapen er tientallen mensen buiten, omdat er geen plekken zijn. De gemeente is naast het zoeken naar een nieuwe locatie ook op zoek naar extra winteropvang. Daarnaast zijn extra maatregelen genomen, zoals het uitbreiden van Team BAS, om mensen te kunnen helpen. “Iedereen doet zijn best,” zegt Slotboom, “maar de problemen zijn groot.”