‘Doen wat je goed doet’ aflevering 21: zangeres Maria den Hertog

“Naast mijn geloof in God is het zingen zelf mijn inspiratiebron”, aldus Maria. “Ik was er van jongs af aan van overtuigd dat ik zangeres zou worden. Dat stond als een paal boven water, mijn innerlijke overtuiging. Ook nu zeg ik steeds: ‘ik kan nog zingen, dus ik moet zingen'. De vraag is hoe lang houdt mijn stem het nog vol? Want ook zangers krijgen te maken met gebreken die met de jaren komen en hun functioneren aantasten. Het is net als een sporter die het ook voor dopamine doet. Ik kan best een paar dagen niet zingen, maar daarna moet het weer.“

Maria den Hertog werd geboren in Waddinxveen in 1961. Ze was de op een na oudste in een groot reformatorisch gezin met negen kinderen. “We hadden het niet breed. Achter het harmonium verzon ik akkoorden en op zondag zongen we met z'n allen psalmen en liederen. Later kocht mijn vader het huis van de buren erbij en creëerden we een "vrouwenhuis" (we waren met zeven zussen) en kwam er een pianokamer waar ik naar hartelust zong en piano leerde spelen."

“Er was geen geld voor zangles, maar op mijn zevende kon ik naar het kinderkoor van onze kerk. Daar zeiden ze, ‘je zingt zo hard, jij moet maar alleen zingen’. Maar ik was veel te verlegen om alleen te zingen. Later op het jeugdkoor werd les mij aanbevolen omdat zangleraar meneer Brinkhorst zei dat ik zo’n bijzondere stem had. Vanaf toen zong ik ook solo bij koren en kreeg al het advies om naar het conservatorium te gaan. Maar zoiets was ‘not done’ in onze kringen. Mijn ouders waren er niet bekend mee en het was te werelds volgens de maatstaven van ons geloof.”

Ze volgde na de havo een secretaresseopleiding en vond een baan bij de vereniging voor logopedie. Maar Maria had een onbedwingbare passie om te zingen. Ze zong solo met het koor van de muzikaal directeur van de Evangelische Omroep, Pieter Stolk. Via via kwam ze in contact met Margaret Roest, professioneel operazangeres. “Margaret was net afgestudeerd aan het Haagse conservatorium. Ik was net 21 en kreeg les van haar, maar was al wat ouder dan de meeste leerlingen. Van haar heb ik heel veel geleerd en andere muziek leren kennen.”

“Later werd ik gediplomeerd gezinsverzorgende. Toen er iets gebeurde in een gezin waar ik werkte, wist ik: dit wil ik niet langer, ik moet zingen! Ik vertelde mijn ouders: ‘ik stop ermee, ik moet naar het conservatorium'. Toen zei mijn vader: ‘dan ga ik met je mee en koop een zangboek voor je’. Via Margaret ging ik voorzingen bij een docent aan het conservatorium. Mijn ouders lieten hun bezwaren varen en ik ging zang studeren.”

“Ik mocht met hun auto naar Den Haag rijden en ze hoefden ook mijn studiegeld niet te betalen omdat ik al een baan had. Mijn ouders werden op den duur mijn grootste fan en waren bij elk concert. Net als ik vonden ze het wel heel spannend dat ik naar het conservatorium ging. Ik kreeg te maken met veel nieuwe muziek, ik kende alleen de religieuze muziek. Ik vond het moeilijk hoe ik daar mee om moest gaan. Ik kreeg er letterlijk veel hoofdpijn van, maar ik zette door, want dit was het enige wat ik wilde!

Maria ging in Den Haag wonen en had zich nog zo voorgenomen geen verkering te willen en zich op haar studie te storten. Maar de liefde besloot anders… “Ik ontmoette bij het Paleis van Justitie mijn toekomstige man die de opleiding van officier van justitie volgde. Tijdens mijn afstuderen was ik zwanger van onze eerste zoon. Mijn man voorzag in het levensonderhoud en na mijn studie ging ik zangles geven. Ik zong ook op christelijke concerten, onder andere bij de EO. Zo kreeg ik bekendheid in christelijke kringen.”

Dat bleek een soort onzichtbaar keurmerk te zijn, want Maria kreeg veel aanbiedingen voor optredens. Maar het had ook een andere kant. “Mijn kerkeraad (het bestuur van de kerkgemeenschap waar haar ouders en zij bij hoorden, GH) had mij ook al eens bezocht toen ik ging studeren. Ze waren het niet eens met mijn keuze.”

“Ergens begin jaren negentig werd ik gevraagd te zingen met een mannenkoor uit Yerseke voor een groot concert in De Doelen in Rotterdam. Ik zou de enige vrouw op het podium zijn. Maar het bestuur van het koor vond dat mensverheerlijking en stak er een stokje voor. Het rare is dat ik meestal wel kon zingen bij allerlei andere kerkelijke en vaak ook minder strenge religieuze gemeenschappen.”

Op relatief jonge leeftijd kwam Maria in de overgang. "Daardoor veranderde mijn stem en moest ik mijn hele zangcarrière opnieuw beginnen. Ik was opgeleid als sopraan en door de veranderde hormoonhuishouding moest ik een keuze maken: of stoppen met zingen of na een periode van rust als alt/mezzo-sopraan 'terug komen'. Dus een heel nieuw repertoire mij eigen maken, maar dat bleek een interessante uitdaging! Als alt/mezzo wordt je voor andere concerten gevraagd dan als sopraan. Ik kon nu muziek gaan zingen die beter op z'n plek viel alt alt/mezzo dan als sopraan, bijvoorbeeld de oratoria van J.S. Bach. Als sopraan was dat uit balans met het orkest, nu als alt klopte het.

Over de muziek die nu in veel kerken wordt gespeeld heeft Maria nog wel iets te zeggen. “Er wordt achteloos wordt omgesprongen met muziek in de kerk. Er worden steeds meer evangelische muziek en opwekkingsliederen gespeeld. Vaak onder begeleiding van een band. De klassieke muziek en het orgel worden zo weggeduwd uit de kerkdiensten.”

“In Duitsland kan je zomaar op een zondagochtend een Bach cantate horen in een willekeurige kerk. Hier is teveel emotionele muziek. Hierdoor wordt de motivatie om klassieke muziek of een instrument te gaan spelen niet ondersteund. Gelukkig zie je dat dat geen invloed heeft op jongeren die naar het conservatorium gaan, maar ze kunnen niet meer te weinig terecht in de kerk met hun gave. Ik ben voor meer Bach op zondag!"