De hoeveelheid restafval terugdringen in de stad blijft lastig

4 oktober, 16:28 • 4 minuten leestijd

Amersfoort - Er wordt in Amersfoort nog altijd teveel restafval opgehaald, terwijl het de bedoeling was om in 2030 'afvalloos' te zijn. Dat blijkt onmogelijk en dus wordt het jaartal bijgesteld naar 2040 om deze ambitie te halen. Er zal echter nog heel wat water door de Eem moeten gaan om de daar te komen.

Deze week vroeg wethouder leefomgeving Johnas van Lammeren aan de raadsleden om inbreng voor een nieuw afvalplan. Een plan dat moet zorgen voor minder huishoudelijk restafval. Dat is hard nodig, want de normen die eerder gesteld zijn worden absoluut niet gehaald. Dat wordt duidelijk uit de cijfers en feiten.

In 2021 is ongeveer 175 kilo restafval per inwoner opgehaald, bijna 3,5 kilo per week, per inwoner. De bedoeling is om in 2040 “afvalloos” te zijn. Dat betekent overigens nog wel, dat er per inwoner per jaar 30 kg restafval wordt aangeboden. Dat is ongeveer een halve kilo per week, per inwoner. Om te komen tot de doelstellingen voor 2030 (honderd kilo restafval per inwoner) en 2040 moet er nog veel gebeuren.

Nu wordt nog bijna zeventien procent van het restafval verbrand en de kosten daarvan bedragen zo’n vier miljoen euro. Het omlaag brengen van het aandeel restafval levert dus ook een belangrijke bezuiniging op.

In het verleden werden gemeenteraadsvergaderingen nog wel eens aangegrepen om discussies te voeren over het ophaalsysteem. Vooral de VVD en het CDA wilden eigenlijk een systeem van nascheiden: het huishoudelijk afval in één keer ophalen en afvalbedrijven het laten scheiden. De meeste andere partijen zijn altijd voorstander geweest van bronscheiding. De inwoners zelf het afval laten scheiden levert volgens hen ook meer bewustwording op. Een dergelijke discussie is nu helemaal niet meer aan de orde. Het CDA zit in het college en de VVD begint er niet meer over.

Het ging nu over andere vragen. De twee belangrijkste daarvan waren: moet je meer lokaal aan afvalscheiding doen en hoe dan? En wil je de vervuiler meer laten betalen voor zijn restafval? Dat systeem wordt diftar genoemd, een gedifferentieerd systeem van betalen per aangeboden kilo restafval. Doel is dat inwoners dan meer gaan doen aan afvalscheiding. Een discussie die al vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw wordt gevoerd maar dit systeem is er in Amersfoort nooit gekomen.

(Artikel gaat verder onder de foto).

Twee ondergrondse containers in de wijk Randenbroek. © Nieuwsplein33

Bijna alle partijen zijn van mening dat er meer aan hergebruik en preventie moet worden gedaan. Dat staat zelfs bovenaan de prioriteitenlijst als het aan de raadsleden ligt. Duurzame verwerking waarbij bijvoorbeeld ook naar het energiegebruik wordt gekeken, is volgens bijna alle partijen dan het tweede uitgangspunt. Het terugdringen van de kosten is een derde aandachtsgebied.

In het verlengde hiervan kwam ook de discussie bovendrijven om afval meer lokaal te gaan verwerken. Dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Ja, het is wenselijk om dichter bij huis afval te verwerken, zodat je minder vrachtauto’s hoeft te laten rijden. Maar het zou ook veel meer investeringen kosten en eigenlijk bleek tijdens de discussie al gauw dat dit niet veel zal opleveren.

Raadslid Wytse Dassen (D66) kwam met een voorstel om het zelf composteren aantrekkelijker te maken. Daarvoor zou een stimuleringsregeling in het leven kunnen worden geroepen. Wethouder Van Lammeren wil echter nog niet zover gaan, omdat elke nieuwe regeling geld kost. Wellicht ook omdat de wethouder van financiën naast hem zat tijdens deze commissievergadering.

De discussie over het eventueel op termijn invoeren van een systeem voor het betalen van aangeboden restafval werd voorzichtig gevoerd. Sommige partijen zoals Partij van de Arbeid en de ChristenUnie zijn bezorgd dat het de mensen met de laagste inkomens het meest gaat raken. Andere partijen hebben zorgen over het dumpen van afval naast de containers of in de omgeving.

(Artikel gaat verder onder de foto).

Afval wordt ook wel eens gedumpt naast de afvalcontainer.

In veel steden wordt al gewerkt met een systeem van betalen per aangeboden kilo restafval. Het leidt vooral in het begin, volgens de wethouder, tot het dumpen van het restafval naast de container. Uit onderzoeken blijkt wel dat het later bijtrekt. De SP heeft in Zwolle een onderzoek laten doen en volgens buitengewoon raadslid Chris Wouters (SP) is dit niet juist. Er wordt in deze plaats nog steeds veel afval gedumpt, met als gevolg het aantrekken van ongedierte.

De raadsleden zijn niet tegen de invoering van een systeem van diftar, maar willen wel meer feiten en onderzoeken. Eerst maar eens kijken hoe het in andere steden echt gaat, was de boodschap aan de wethouder.

Een voorzichtige conclusie is dat raadsleden wel veel willen maar dat er nog veel beren op de weg te vinden zijn. Elke nieuw systeem kent ook nadelen. In Amersfoort wordt nog steeds gewerkt om bij hoogbouw minder restafval op te halen. Dat levert nog onvoldoende resultaat op en met de hoogbouwambities van de gemeente zal daar ook meer beleid op gevoerd moeten worden.

In het eerste kwartaal van volgend jaar zal het college met een nieuw afvalplan naar de raad komen. Dan zal blijken of 2040 echt afvalloos zal worden. Er moet nog heel wat water door de Amersfoortse grachten om daar te komen. En over beren gesproken, de ijsbeer loost voorlopig zijn afvalwater nog gewoon in de gracht.