Bezuinigingen zijn onvermijdelijk maar nog onduidelijk 'waar het pijn gaat doen'
26 september, 18:38 • 3 minuten leestijd
Amersfoort - De komende jaren wil Amersfoort blijven investeren in het terugdringen van het autogebruik, het op peil houden van de bestaanszekerheid van inwoners en de aanpak van ondermijning. Dat blijkt uit de meerjarenbegroting. Wel dreigen vanaf 2026 structurele financiële tekorten, omdat er minder geld komt van het Rijk. Tot welke concrete bezuinigingen dat zal leiden is nog onduidelijk, maar helder is dat het pijn zal doen.
Wethouder financiën, Willem-Jan Stegeman (D66), wil benadrukken dat de financiële positie van Amersfoort goed is. De gemeente vaart volgens hem een stabiele koers en is goed in staat onverwachte ontwikkelingen op te vangen. Toch ontkomt Amersfoort niet aan bezuinigingen, die in de meerjarenbegroting 2024-2027 op verzachtende toon 'ombuigingen' worden genoemd. De reden is dat er vanaf 2026 tekorten dreigen te ontstaan als gevolg van het verlagen van de Rijksbijdragen. "Ik ben erg teleurgesteld over het gebrek aan beleid in Den Haag", verzucht Stegeman.
Gemeenten hebben het zwaar. Ze zijn belast met jeugd- en ouderenzorg en daar hangt een flink prijskaartje aan. Het college grijpt daarom alvast in voor het geval het kabinet niet over de brug komt. De hand gaat stevig op de knip wat neerkomt op jaarlijks 24 miljoen euro minder uitgeven. In de meerjarenbegroting komt het college met ‘zoekrichtingen’ voor mogelijke bezuinigingen. Die worden pas concreet gemaakt bij de kadernota 2025-2028 die volgend voorjaar verschijnt.
Het verschil tussen een begroting en een kadernota
Bij de begroting wordt het beleid voor de komende jaren vastgesteld en bij de bespreking van de jaarrekening wordt verantwoording afgelegd over het vorige jaar. Het positieve of negatieve financiële resultaat van de jaarrekening, is vervolgens weer aanleiding om de zogenaamde kadernota te bespreken. Daarin worden de randvoorwaarden voor de eerstvolgende begroting vastgesteld.
Minder dienstverlening en minder subsidie
Concreter dan de zoekrichtingen wil en kan Stegeman nog niet worden als het gaat over waar precies op bezuinigd zal worden. "Maar wel dat het pijn zal gaan doen, dat kan niet anders". De bedoeling is dat er in ieder begrotingsprogramma moet worden gezocht naar een besparing van vier procent van de uitgaven. Of dat nu gaat om sport, cultuur, sociaal domein of mobiliteit.
De zoekrichtingen zijn dus abstract maar Stegeman noemt als voorbeeld minder dienstverlening en vermindering van subsidies. Het college kijkt daarnaast ook naar mogelijkheden om meer inkomsten te genereren. Dat kan bijvoorbeeld door de toeristenbelasting of de gemeentelijke belastingen zoals de OZB (Onroerendezaakbelasting) te verhogen.
Het college wil niet inbinden op wat als 'opgaven' wordt betiteld. Dat zijn deels de afspraken die in het coalitieakkoord zijn opgenomen. Daarbij worden bewust bestaanszekerheid, de bestrijding van ondermijnende criminaliteit en de mobiliteitstransitie genoemd. Dat laatste gaat over autogebruik minder noodzakelijk maken en inzetten op beter openbaar vervoer. Bedragen worden hierbij niet vermeld maar volgens wethouder Stegeman is het geld hiervoor al gereserveerd en moet daar niet op worden beknibbeld.
Nieuw stadhuis
Het college trekt wel extra geld uit voor de bestrijding van ondermijnende criminaliteit. Naast de 200.000 euro waarover in het voorjaar bij de kadernota is besloten, is in de begroting 500.000 euro opgenomen voor de komende jaren. Dit geld wordt behalve voor repressieve maatregelen, ook ingezet voor preventieve maatregelen.
Stegeman snapt dat inwoners zich af zullen vragen of het nu wel gerechtvaardigd is om een nieuw duur stadhuis te bouwen. De kosten hiervan werden eerder geraamd op 118 miljoen euro. Opvallend genoeg ziet Stegeman dit bedrag als een bezuiniging. "Ik snap dat het in de beeldvorming gek lijkt maar als stad besparen we juist geld met een nieuw stadhuis. De jaarlasten zullen veel lager zijn omdat het nieuwe gebouw voldoet aan de eisen van deze tijd." Hij doelt onder andere op een veel lagere energierekening.
Lasten voor inwoners
De gemiddelde lastenontwikkeling van een Amersfoorts huishouden ligt rond de 5 procent. De ozb (onroerendezaakbelasting) stijgt 428 euro. Van de rioolheffing gaat het gebruikersdeel van 63 naar 67 euro, en het eigenarendeel van 79 naar 83 euro. De afvalstoffenheffing is dit jaar 273 euro voor eenpersoonshuishoudens. Dat wordt komend jaar 290 euro. Voor huishoudens van meer dan een persoon was dit 377 euro en wordt het 402 euro.
Op 24 oktober bespreken het college en de raad de begroting tijdens een commissievergadering. Het is voor inwoners mogelijk daarbij in te spreken. Op 31 oktober november vinden de algemene beschouwingen plaats en op 7 november stemt de gemeenteraad over de meerjarenbegroting 2024-2027.
