Amersfoort stevent af op een begrotingstekort, bezuinigingen worden voorbereid

Die boodschap staat in de kadernota 2024 - 2027 die wethouder Willem-Jan Stegeman (Financiën, D66) gisteravond in de raadszaal presenteerde. In de financiële vooruitblik voor meerdere jaren zijn wel een paar ‘onvermijdbare’ nieuwe uitgaven opgenomen, onder meer voor sport en voor preventie en radicalisering. Maar ‘Amersfoort moet terughoudend zijn met aanvullende ambities’, aldus een gemeentelijk persbericht.

Als belangrijkste ‘veroorzaker’ van zo’n dreigende verslechterde positie verwijst Amersfoort (net als veel andere gemeenten) naar het kabinet-Rutte dat een herziening heeft aangekondigd van de Financiële Verhoudingswet, de financieringssystematiek voor de gemeenten. Daardoor gaan alle gemeenten vanaf 2026 minder ontvangen. Daar wordt in Den Haag al zo lang over gesproken dat Amersfoort er niet vanuit gaat dat het kabinet-Rutte hierover nog terugkrabbelt.

Volgens Stegeman nemen de rijksinkomsten af, maar stijgen de meeste uitgaven. Voor inflatie en hogere loonkosten wordt nu al rekening gehouden met tien procent hogere kosten. Hoewel de gemeente die verslechtering ‘ziet aankomen’, wil Stegeman als Amersfoortse penningmeester nog niet praten over ‘bezuinigingen’, maar begint hij wel de eerste voorbereidingen te treffen. ‘Als je de komende jaren nog geld genoeg hebt, ga je niet nu alvast beginnen met de bibliotheek te sluiten’.

Daarom komt het huidige college in de meerjarenbegroting 2024-2027 met ‘zoekrichtingen’ voor mogelijke bezuinigingen en worden deze concreet bij de kadernota 2025-2028. Bovendien dreigt het ‘ravijnjaar’ vanaf 2026 niet alleen door tegenvallende rijksuitgaven, maar ook doordat de gemeente een lange lijst van nodige (onderhouds-)investeringen heeft. Daarbij gaat het om alle semi-overheidsgebouwen (scholen, buurthuizen, zwembad, sporthallen etc) die niet alleen tijdig hun opknapbeurten nodig hebben, maar ook nog ‘verduurzaamd’ moeten worden (lees: zonnepanelen, muurisolatie, dubbele ramen etc).

De eerste echte keuzes voor bezuinigingen zullen door de huidige coalitie op z’n vroegst volgend jaar worden gemaakt in de volgende kadernota (2024). De uitkomst daarvan moet verwerkt worden in de gemeentebegroting 2025-2028, die al medio 2024 in elkaar wordt gezet. Stegeman zegt dat hij bewust voor zo’n ‘uitgesmeerd’ tijdpad heeft gekozen ‘zodat de gemeenteraad en de stad betrokken kunnen worden bij de keuzes die we zullen moeten gaan maken’.

Desgevraagd lichtte Stegeman toe dat de gemeente bij eventuele bezuinigingen ook rekening moet houden met andere betrokkenen, zoals personeel of medewerkers of instellingen en hun besturen. Soms vereist dat uitgebreid overleg, inclusief inspraak, en eventueel gefaseerde invoering. Als de gemeenteraad al in 2023 richtingen kan benoemen, en als er in 2024 knopen kunnen worden doorgehakt, weet iedereen in de stad op tijd waar hij/zij aan toe is.