De kloof tussen inwoners en het stadsbestuur wordt in kaart gebracht

De installatie van de wethouders in Amersfoort in juli 2022.
De installatie van de wethouders in Amersfoort in juli 2022. © Kees Hoogendijk
Amersfoort - De Rekenkamer van de gemeente Amersfoort gaat dit jaar een onderzoek instellen naar de betrokkenheid van de inwoners bij hun gemeentebestuur. Daarbij gaat de Rekenkamer ook kijken hoe de gemeente probeert om Amersfoorters te betrekken bij keuzes die gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders maken.
De Rekenkamer kondigt het onderzoek aan in het jaarverslag over 2022 en in het jaarplan voor 2023. De onderzoeksvraag over de burgerparticipatie is niet door de Rekenkamer zelf aangedragen, maar komt voort uit evaluatiegesprekken die vorig jaar zijn gevoerd met de gemeenteraadsfracties. De gemeente kent wel een participatietraject voor veel ‘ruimtelijke’ beslissingen over bouw- en bestemmingsplannen, maar niet over andere gemeentelijke beleidsterreinen.
De lokale politici hebben zorgen over de lage opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen, over polarisatie en over de toenemende kloof tussen verschillende groepen in de samenleving. Daarbij speelt voor hen ook de vraag in hoeverre de lokale politiek de maatschappij nog vertegenwoordigt wanneer de opkomst onder de vijftig procent duikt, en wat dan nog de waarde van de lokale democratie is.

Betrekken bij keuzes

De Rekenkamer wijst erop dat deze complexe materie moeilijk te vatten is in een rekenkameronderzoek, maar zegt wel te kunnen kijken naar de manier waarop de gemeente probeert inwoners te betrekken bij het maken van keuzes. Het doel van Rekenkameronderzoeken is inzicht bieden in de prestaties van de gemeente, maar de Rekenkamer heeft geen Ombudsfunctie en is geen klachtencommissie.
Het onderzoek naar de mate van betrokkenheid van de inwoners bij de gemeente valt samen met een op handen zijnde reorganisatie binnen de Rekenkamer. Die bestaat nu nog uit drie onafhankelijke externe deskundigen en twee gemeenteraadsleden, maar moet vanwege landelijke wetswijziging vanaf 2024 volledig losstaan van de gemeenteraad. Om het onderzoek naar de burger-betrokkenheid te begeleiden, heeft de Rekenkamer om een ‘begeleidingsgroepje’ van enkele lokale politici gevraagd.
Het onderzoek komend jaar valt bovendien samen met een interne discussie in het stadsbestuur over de fractie-ondersteuning van gemeenteraadsleden. Voor de meesten van hen is het raadswerk een bijbaan, naast hun gewone werk. De 39 raadsleden van dertien verschillende fracties krijgen elk een jaarlijks budget voor ondersteuning, maar dat is onvoldoende voor structureel professionele assistentie.

Democratie onder druk

Uit diverse landelijke onderzoeken blijkt dat de lokale democratie onder druk staat en dat de werkdruk van raadsleden te hoog is. Bovendien krijgen de gemeenten meer Rijkstaken op hun bordje. Tegelijkertijd investeren gemeenteraden relatief weinig in ondersteuning van zichzelf. In andere grote steden in Nederland is de functie van raadslid min of meer een halve of bijna volledige baan. Daar hebben verscheidene fracties ook eigen assistenten en ondersteuners in dienst.
In theorie zouden de Amersfoortse fracties kunnen besluiten het aantal medewerkers van de griffie op het stadhuis uit te breiden. Die griffie is daar de organisatorische en bestuurlijke schakel tussen de gemeenteraad en de ambtenaren en wethouders. Ook zouden de fracties kunnen beslissen de onderzoekstaak van de Rekenkamer uit te breiden.
De Rekenkamer werkt geheel onafhankelijk. Dit betekent dat de Rekenkamer zelf bepaalt welke onderwerpen worden onderzocht en hoe het onderzoek wordt ingericht. De onderzoeken van de Rekenkamer van de afgelopen jaren gingen onder andere over de complexiteit van het werk (van de vele instanties) van de jeugdbescherming. Daarnaast werd gekeken naar het woonbeleid en de beperkte en onrealistische maatregelen voor doelgroepen en ouderen.
Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws via nieuws@nieuwsplein33.nl.