Amersfoort financieel gezond maar tekorten dreigen

Bij de presentatie van de jaarrekening over 2022 wees wethouder van financiën Willem-Jan Stegeman (D66) er op dat op een jaarrekening van 732 miljoen het verschil tussen inkomsten en uitgaven uiteindelijk maar zo’n 19 miljoen euro was. Een afwijking van amper drie procent. Bovendien heeft de gemeente een algemene reserve van een kleine 88 miljoen euro, iets meer dan vorig jaar.

Daarnaast zijn er nog andere reserve-spaarpotjes van ruim 90 miljoen euro. In de jaarrekening is nog geen bedrag opgenomen voor een schadeclaim van projectontwikkelaar Vahstal. Daar wordt binnenkort een definitief schadebedrag voor vastgesteld. De boekhoudkundige regels schrijven voor dat dit dan in de jaarrekening verwerkt moet worden als het bedrag feitelijk bekend is (dat is nu nog niet zo). In dat geval moet de accountant controleren of dit goed verwerkt is. Mogelijk moet de jaarrekening nog voor 27 juni worden aangepast.

Als grote tegenvallers worden door Stegeman de grondexploitaties (-25 miljoen) genoemd. Voor de komende jaren 2024 en 2025 verwacht hij op dit moment nog geen tegenvallers uit grondverkopen.  Er was wel een daadwerkelijk tekort bij de jeugdzorg (-3,9 miljoen), de WMO/huishoudelijke hulp (-1,8 miljoen) en bijstandsuitkeringen (-2,6 miljoen). Die tekorten ontstaan omdat het Rijk die taken aan de gemeenten heeft overgedragen, maar heeft bezuinigd op het bijbehorende budget. Die situatie doet zich al enkele jaren voor.

Gisteravond heeft het college van burgemeester en wethouders bij de presentatie van de jaarrekening alleen de grote lijnen en de grote bedragen genoemd; de details staan in een rapport van een kleine 400 pagina’s. Daaruit blijkt dat er ook ‘kleinere’ tegenvallers waren, zoals de inkomsten uit parkeren. Dat gaat niet om miljoenen, maar om enkele tonnen.

Door de coronapandemie lag begin 2022 het (parkeer-)bezoek aan onder meer de binnenstad en winkelgebieden flink lager. Ook heeft de nasleep van de coronaperiode begin 2022 nog behoorlijke gevolgen gehad voor het gemeentelijk functioneren, maar amper in financiële zin.

Als grote meevallers noteert het gemeentebestuur een extra uitkering van ruim 20 miljoen uit het Gemeentefonds van het Rijk. Als de Rijksuitgaven op een beleidsterrein hoger uitvallen, krijgen provincies en gemeenten doorgaans ook meer geld. Ook kreeg Amersfoort in 2022 van het Rijk zo’n tien miljoen meer dan begroot voor “Beschermd wonen’, onderdeel van het Sociaal Domein.

Omdat Amersfoort in 2022 honderden nieuwe woningen bouwde, waren de (gemeentelijke) OZB-inkomsten ook hoger. Wethouder Stegeman had voor de gemeenteraad wel een soort winstwaarschuwing: de afgelopen jaren kende Amersfoort elk jaar wel een aantal financiële meevallers maar dat was in 2022 een stuk minder. En dat kon de komende jaren nog wel eens minder worden. Bovendien kampt de gemeente, net als veel andere gemeenten en bedrijven, met een behoorlijk personeelstekort. Daardoor kon in 2022 een aantal gemeentelijke projecten niet (volledig) worden uitgevoerd.

Dat personeelstekort kan Amersfoort slechts ten dele opvangen door de inhuur van meer tijdelijk personeel. Het ziekteverzuim is gestegen van 5,3 naar 7,1 procent. Daarom waarschuwt Stegeman wel ‘dat er grenzen zijn aan onze uitvoeringskracht’.