Nieuwe locaties voor opvang Oekraïners bijna klaar

De ene locatie betreft het oude SNS-kantoor aan de Utrechtseweg. In het pand zullen meerdere kamers worden gemaakt, daarnaast zijn er gedeelde douches en keukens voor maximaal 145 mensen.

Het gemeentekantoor aan de Hellestraat 24 is na de verbouwing beschikbaar voor 5 jaar. Zodra het pand klaar is, kunnen daar 160 mensen terecht.

Er zijn plannen om de kantoren op termijn geheel om te gaan bouwen tot permanente appartementen, maar zo ver zijn de procedures nog niet. De panden staan momenteel grotendeels leeg. De tijdelijke huurders blijven er gewoon zitten en hebben geen bezwaar gemaakt tegen de komst van hun Oekraïense medebewoners.

Op de Utrechtseweg gaat het om een restaurant en enkele kleine ondernemers en bij de Hellestraat om kunstenaars. Zij bevinden zich op de benedenverdieping en in de kelder, de tijdelijke woonruimtes komen op de verdiepingen daarboven.

Toen de eerste vluchtelingen vorig voorjaar in Amersfoort aankwamen, werden ze aanvankelijk ondergebracht in hotels. Binnen enkele weken was de locatie Zonnehof in het centrum van de stad ingericht, mede dankzij hulp van bedrijven en inwoners. Daardoor kon Amersfoort snel 450 Oekraïners huisvesten.

De gemeente is verantwoordelijk voor beheer en exploitatie van die twee grote opvanglocaties, en de financiering verloopt rechtstreeks tussen Rijk en gemeente. Daarnaast zitten er tientallen vluchtelingen bij Amersfoortse gezinnen. De huidige opvanglocaties aan de Zonnehof en de Plotterweg werden vorig voorjaar na het uitbreken van oorlog zo snel als mogelijk in gebruik genomen. Dat gebeurde op basis van een huurcontract voor één jaar. Die huurcontracten lopen half maart/april af.

De opvang van vluchtelingen uit Oekraïne staat geheel los van de huisvesting van asielzoekers en statushouders in de AZC’s, de asielzoekerscentra. De opvang van asielzoekers wordt gerund door het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA). Daar is momenteel overal in Nederland veel om te doen omdat de eerste registratie in Ter Apel vastloopt omdat er geen doorstroom is naar plekken in veel steden en dorpen. Het kabinet werkt daarom aan een ‘spreidingswet’.

De Oekraïners vallen onder de speciale Europese wetgeving en de Richtlijnen Opvang Ontheemden Oekraïne (ROO). Deze status houdt onder meer in dat ‘ontheemden’ meteen na aankomst mogen werken – in tegenstelling tot asielzoekers. En dat in veel gevallen ook daadwerkelijk doen waardoor ze al een eigen inkomen hebben, en niet langer onder de ‘zakgeldregeling’ vallen.

Het afgelopen jaar is gebleken dat de huisvesting van enkele honderden personen in het kantoorgebouw aan de Zonnehof niet echt geschikt is. Zo ontbrak het in het begin aan warme douches, en beschikken de woonverblijven niet over een aanrecht of kookgelegenheid.

In de kantoren ontbreken op veel plekken geisers en gasleidingen. Daarom is er kort na het begin alsnog een mobiele unit met zes douches op het terrein geplaatst. Omdat de bewoners niet zelf kunnen koken, wordt er dagelijks gebruik gemaakt van de diensten van een cateraar die een warme-maaltijdenvoorziening runt.

Onlangs heeft een tiental Oekraïense vrouwen in het stadhuis tegenover burgemeester Bolsius en gemeenteraadsleden hun beklag gedaan over de huidige opvang en over hun verhuizing naar twee nieuwe plekken. Dat gebeurde voor aanvang van een reguliere commissievergadering. Na afloop van de bijeenkomst konden de vrouwen ook de raadsleden persoonlijk aanspreken. Sommige vrouwen gaven aan dat ze niet zelf hun eigen maaltijden mogen bereiden en dat de beheerder ‘s avonds om tien uur de buitendeur op slot doet.

Burgemeester Bolsius legde de vrouwen uit dat de gemeente er alles aan doet om hun opvang zo goed mogelijk te begeleiden. Om te zorgen dat alles netjes en veilig verloopt, zijn er door de gemeente huisregels opgesteld en is er 24-uurs beveiliging aanwezig. Omdat het niet veilig is als iedereen zomaar ’s avonds laat in en uit kan lopen, is er een huisregel dat de deur om 22:00 uur op slot gaat. Wel kunnen de mensen dan gewoon naar buiten en binnen, alleen moeten ze dan aanbellen.

De gemeente zegt in een reactie te begrijpen dat het verblijf in een noodopvangplek veel impact heeft. 'Wij snappen dat de noodgedwongen wisseling van opvangplek en alles dat hierbij komt kijken voor een aantal vluchtelingen opnieuw een bijzonder spannende en stressvolle situatie kan zijn', aldus een woordvoerder.

Er zijn onder Oekraïners ook zorgen dat in de grote groepsruimten het coronavirus steeds zorgt voor de overdracht van nieuwe besmettingen. In antwoord daarop wijst de gemeente er op dat in de opvang flyers in het Engels, Oekraïens en Russisch zijn verspreid van de GGD met daarin informatie om besmetting te voorkomen.

Naar aanleiding van de besmettingen zijn er bijvoorbeeld ook quarantainekamers beschikbaar gesteld wanneer bewoners positief testen.