De jeugdhulpverlening verbeteren blijkt lastiger dan gedacht

Door Iede de Vries

Een recent onderzoek van de onafhankelijke gemeentelijke Rekenkamer bevestigt dat de praktijk van de jeugdbescherming complex is en hapert. Dat is in Amersfoort niet anders dan in de rest van het land. De gemeenteraad loopt er tegenaan dat de jeugdhulpverlening grotendeels wordt uitgevoerd door professionals van autonome instanties en instellingen. Die hebben ieder hun eigen specialismen, besturen, budgetten en zeggenschap.

Dat is overal in Nederland zo. Daarom klagen ouders waarvan kinderen tijdelijk door de Jeugdbescherming uit huis zijn geplaatst over trage procedures en langs elkaar heen werkende instanties. Ook hulpinstanties wijzen vaak met een beschuldigende vinger naar elkaar.

Afgelopen zondag hield de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema in het tv-programma Buitenhof een dringend pleidooi om meer aandacht, meer budget, meer personeel en meer bevoegdheden om gemeenten in staat te stellen daadwerkelijk iets te doen voor jongeren in probleemsituaties.

Ook uit het Amersfoortse Rekenkamer-onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de jongeren die uit huis worden geplaatst, uit probleemgezinnen komen met drank, drugs, geweld en achterstanden.

De onderzoekers deden de aanbeveling dat de gemeenteraad de wethouders moet vragen de situatie meer samen met andere instanties aan te pakken, dat de Amersfoortse wijkteams eerder een signalerende functie moeten krijgen, dat er beter gerapporteerd moet worden, en dat er op internet een apart meldpunt moet komen.

Diverse raadsfracties gisteravond vonden de aanbevelingen nogal vrijblijvend en niet concreet genoeg, maar de fracties kunnen ook niet de huidige (landelijk geregelde) werkwijze overhoop gooien. De uitvoering van ‘de zorg’ in het óver-geregelde Nederland is zodanig georganiseerd dat door Den Haag vastgestelde budgetten verdeeld worden over regio’s en gemeenten.

Die gemeenten hebben weliswaar zeggenschap over de bovenlokale / regionale inkoop en aanbesteding van zorg-pakketten, maar in de praktijk beslissen de wethouders in hun regionale overleggen daarover. Daar hebben de gemeenteraden nauwelijks invloed op.

Bovendien is nu al bekend dat Den Haag van plan is eind 2024 de financiering van de jeugdhulp ingrijpend te wijzigen. Dat gaat er ongetwijfeld op neerkomen dat Den Haag er fors op gaat bezuinigen, net zoals eerder gebeurde met andere ‘zorg-pakketten’ zoals de WMO, thuiszorg en gehandicaptenvoorzieningen.

De raadsfracties en de Rekenkamer toonden zich bezorgd dat de wijkteams in Amersfoortse wijken een grotere signaleringsfunctie voor problemen in thuis-situaties krijgen. Het takenpakket van die teams staat al onder druk door personeelsgebrek en zwaardere taken.

De wethouders voeren momenteel overleg met de Amersfoortse wijkorganisaties over minder administratie en minder kantoorgedoe om budget vrij te spelen voor meer hulpverlening. Enkele raadsfracties willen dat er zo snel mogelijk een regionaal symposium komt met  omliggende gemeenten, om een gezamenlijke koers uit te zetten.

Anderen vinden dat Amersfoort eerst maar eens zelf moet vaststellen wát het wil. En weer anderen zeggen dat Amersfoort niet veel te willen heeft, omdat het Jeugdhulpbeleid grotendeels vastligt in landelijke en regionale regels en afspraken.